Czym jest inteligencja społeczna w psychologii?

Nasza zdolność do pomyślnego poruszania się po życiu w dużej mierze zależy od poziomu inteligencji społecznej. Może ona wpływać na relacje, jakie tworzymy z naszymi partnerami i dziećmi, na kręgi przyjaźni, jakie budujemy, oraz na naszą zdolność do rozwijania kariery i ambicji. Dlatego w naszym najlepszym interesie leży lepsze zrozumienie koncepcji inteligencji społecznej i rozwinięcie umiejętności, których potrzebujemy, aby ją poprawić.

Nowoczesna koncepcja inteligencji społecznej została po raz pierwszy przedstawiona przez amerykańskiego psychologa Edwarda Thorndike’a w 1920 roku. Jego klasyfikacja inteligencji obejmowała trzy podstawowe wymiary. Odnoszą się one do zdolności rozumienia i zarządzania ideami (inteligencja abstrakcyjna), konkretnymi przedmiotami (inteligencja mechaniczna) oraz ludźmi (inteligencja społeczna; Kihlstrom & Cantor, 2000).

Thorndike (1920) zdefiniował inteligencję społeczną jako:

„zdolność do rozumienia i kierowania mężczyznami i kobietami, chłopcami i dziewczętami – do mądrego działania w stosunkach międzyludzkich”.

Bardziej rozbudowaną definicję zaproponował Vernon (1933), który określił inteligencję społeczną jako:

„zdolność do ogólnego dogadywania się z ludźmi, technikę społeczną lub łatwość poruszania się w społeczeństwie, znajomość spraw społecznych, podatność na bodźce pochodzące od innych członków grupy, a także wgląd w chwilowe nastroje lub podstawowe cechy osobowości obcych ludzi”.

Od tego czasu pojawiły się rozbieżne opinie na temat tego, czy inteligencja społeczna powinna być traktowana jako samodzielny konstrukt psychologiczny. Na przykład Wechsler (1958) twierdził, że „inteligencja społeczna to po prostu inteligencja ogólna zastosowana w sytuacjach społecznych”.

Jednakże nowsze badania nadały wagę idei, że inteligencja nie jest pojedynczą zdolnością poznawczą, ale raczej obejmuje kilka rodzajów inteligencji, które są od siebie rozłączne.

Idea ta w dużej mierze wywodzi się z teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera (1983), w której zaproponował on osiem różnych rodzajów inteligencji:

Lingwistyczno-werbalna

Wizualno-przestrzenna

Naturalistyczna

Cielesno-kinestetyczna

Muzyczna

Logiczno-matematyczne

Intrapersonalne

Interpersonalne

Teoria Gardnera była krytykowana za zbyt szeroki zakres i brak badań empirycznych. Wzrasta jednak zainteresowanie osobistym i społecznym aspektem jego teorii, a mianowicie inteligencją intrapersonalną i interpersonalną.

Obecnie są one szerzej określane odpowiednio jako inteligencja emocjonalna i społeczna, przy czym ta ostatnia jest przedmiotem niniejszego artykułu.